Новата варијанта Ковид-19, сега наречена варијанта ОМИКРОН, беше откриена во средата во Јужна Африка, што предизвика обновена загриженост за пандемијата, голем пад на берзата и наметнување нови меѓународни ограничувања за патување за да се запре ширењето.

Иако постоењето на варијантата првпат беше пријавено од Јужна Африка, таа е пронајдена и во Белгија, Боцвана, Германија, Хонг Конг, Израел, Италија и Обединетото Кралство, што значи дека варијантата веќе се проширила – иако до каде е нејасно, како нова случаите продолжуваат да се појавуваат низ целиот свет.

Иако на научниците ќе им требаат неколку недели да ја разберат варијантата омикрон, вклучително и колку брзо може да се шири и како изгледа болеста што е резултат на инфекција, Светската здравствена организација веќе го означи омикронот како „варијанта на загриженост“, што значи дека може да биде повеќе пренослив, повирулентен или поспособен да ја избегне заштитата што ја даваат вакцините од оригиналниот вид на Ковид-19.

Повеќе информации за новата варијанта сигурно ќе се појават во наредните денови и недели, но еве што велат експертите досега.

Што знаеме за новата варијанта?
Раните докази сугерираат дека варијантата омикрон е многу заразна, можеби повеќе од варијантата делта. Со повеќе од 30 мутации на протеинот на шилецот – делот од вирусот што се врзува за човечката клетка и ја инфицира – омикронот би можел да биде повеќе пренослив и да има повеќе механизми за избегнување на имунитетот што веќе го доделиле вакцините или претходна инфекција.

Досега, случаите на оваа варијанта се појавија првенствено кај млади луѓе, оставајќи ги исцрпени и со болки во телото и болки, според д-р Анџелик Коетзи, шеф на Јужноафриканската медицинска асоцијација. „Ние не зборуваме за пациенти кои би можеле да одат директно во болница и да бидат примени“, рече таа за Би-Би-Си.

Во однос на нејзиниот врв на пандемијата, случаите во Јужна Африка се релативно ниски во моментов. Сепак, земјата сè уште бележи значителен скок на нови инфекции: во петокот, Јужна Африка пријави нови 2,828 случаи на Ковид-19, според Асошиетед прес, при што дури 90 проценти од тие случаи потенцијално се предизвикани од варијантата омикрон.

Реинфекцијата е исто така загрижена за новата варијанта, според списанието Nature, но во оваа рана фаза, тешко е да се каже колку е веројатно реинфекцијата или пробивните инфекции.

„Профилот на мутација ни предизвикува загриженост, но сега треба да работиме за да го разбереме значењето на оваа варијанта и што значи тоа за одговорот на пандемијата“, д-р Ричард Леселс, експерт за заразни болести на Универзитетот во КваЗулу-Натал. во Дурбан, Јужна Африка, рече на прес-конференцијата на јужноафриканското Министерство за здравство во четвртокот.

Дали ефикасноста на третманите како што се моноклоналните антитела – и новите третмани со таблети од Pfizer и Merck – ќе бидат исти во однос на варијантата омикрон, исто така е нејасно, како што е вирулентноста на новата варијанта, или колку таа ќе ги разболи заразените, д-р Леана. Вен, професор по јавно здравје на Универзитетот Џорџ Вашингтон, изјави за Џим Акоста на Си-Ен-Ен во петокот.

Според СЗО, најраниот познат случај на варијантата омикрон бил на 9 ноември, а мутацијата првпат била откриена на 24 ноември во Јужна Африка, која има напреден систем за откривање. Додека варијантата делта сè уште е доминантен вид ширум светот и сочинува 99,9 отсто од случаите во САД, откривањето на варијантата омикрон се совпадна со скокот во случаите во Јужна Африка – зголемување од 1.124 отсто во текот на изминатите две недели, според Њу Јорк Тајмс.

Сепак, варијантата веројатно се проширила многу пошироко од Јужна Африка, според главниот американски експерт за заразни болести, д-р Ентони Фаучи. „Кога имате вирус кој го покажува овој степен на преносливост и имате случаи поврзани со патување…тоа речиси секогаш ќе оди насекаде“, напиша на Твитер во саботата известувачот на NBC, Кејтлан Колинс, цитирајќи го Фаучи.

Што прават владите за да ја задржат новата варијанта?

Во петокот, претседателот Џо Бајден најави нови ограничувања за патување во осум јужноафрикански земји, кои ќе стапат на сила во понеделник. Патувањата од Лесото, Јужна Африка, Есватини, Намибија, Зимбабве, Мозамбик, Малави и Боцвана ќе бидат ограничени, иако тие ограничувања нема да важат за граѓаните на САД или за имателите на зелени карти, меѓу другите групи.

Забраната за патувања неможат да се спречи ширењето на вирусот, но тие забрани ќе допринесат земјите и владите да „купат“ време за да научат повеќе за болестите и варијантите и подобро да ја заштитат својата популација.

„Ние решивме да бидеме претпазливи“, им рече Бајден на новинарите во петокот. „Не знаеме многу за новата омикрон варијантата, освен што предизвикува голема загриженост; се чини дека брзо се шири“.

Другите нации – ОК, Сингапур, Израел, Франција и Германија – исто така го ограничуваат патувањето од јужноафриканските нации во обид да ја задржат новата варијанта, и покрај критиките од јужноафриканската влада.

„Оваа последна рунда забрани за патување е слична на казнување на Јужна Африка за нејзиното напредно геномско секвенционирање и способноста за побрзо откривање на нови варијанти“, се вели во соопштението на јужноафриканското Министерство за надворешни работи. „Науката треба да се поздравува, а не да се казнува“.

Од саботата, САД не воведоа никакви нови ограничувања за патување на европските или азиските нации каде што се појави варијантата омикрон.

Покрај претстојните ограничувања за патување во голем број јужноафрикански нации, Бајден повика на вакцинација и засилувања за граѓаните на САД како одговор на новата варијанта.

За таа цел, Бајден во петокот, исто така, ги повика богатите земји со способност да донираат вакцини да го сторат тоа на земјите со низок и среден приход, како и да се откажат од правата на интелектуална сопственост на сегашните вакцини и третмани за посиромашните земји да можат да произведуваат генерички верзии.

Сепак, пристапноста не е единственото прашање кога станува збор за глобална кампања за вакцинација. Двоумењето кон вакцинирањето се покажа како глобален проблем, вклучително и во Јужна Африка, каде минатата недела владата побара од компаниите за лекови да ја одложат испораката на нови дози на вакцини како одговор на намалената побарувачка, и покрај тоа што само 35 отсто од возрасната популација беше инокулирана. Европа во моментов се бори со нова епидемија барем делумно поради нејзиното нерамномерно прифаќање и отпорност на вакцини.

Колку треба да бидам загрижен?
Омикрон е веројатно веќе во САД, со оглед на олабавените ограничувања за меѓународно патување на почетокот на месецот и фактот дека варијантата датира барем од 9 ноември. И дури и ако сè уште не е, наскоро ќе биде, велат експертите.

„Нема да биде можно да се задржи оваа инфекција надвор од земјата“, рече Фаучи за Њујорк Тајмс. „Прашањето е: Можете ли да го забавите?

Иако сè уште има многу непознати за варијантата омикрон, експертите се согласуваат дека тоа е вознемирувачки развој на пандемијата „Ковид-19“.

„Видовме дека варијантите се појавуваат и се губат, и секој месец или два слушаме за една“, изјави за PBS во петокот д-р Ашиш Џа, декан на Факултетот за јавно здравје на Универзитетот Браун. „Ова е загрижувачко. Овој е различен. Има многу карактеристики овде што мене и многумина од нас се загрижени за ова“.

Делта, актуелниот доминантен вид на вирусот, покажува зголемена преносливост и способност да избегнува антитела, како што објасни Умаир Ирфан од Вокс во јуни. Но, како и кај делта, клучот за ограничување на ширењето на омикронот зависи од човечкото однесување и од подготвеноста на луѓето да се вклучат во докажаните одговори на јавното здравје.

Запирањето на ширењето значи и запирање на можноста за штетни мутации на вирусот. Мутациите – промени во составот на вирусот – сигурно ќе се случат, а многу од нив се безопасни за луѓето. Меѓутоа, колку повеќе можности има вирусот да се шири, толку повеќе има шанси да мутира во варијација што се шири побрзо, е поотпорна на антитела и третмани или создава полоши здравствени резултати – или дури и сите овие негативни особини.

Сепак, постојните алатки треба да бидат ефикасни во запирање на омикрон – се чини дека PCR тестовите ја откриваат варијантата, според СЗО, а Френсис Колинс, директорот на Националниот институт за здравство, изјави за NPR во петокот дека „нема податоци за сегашното време да укаже дека сегашните вакцини нема да функционираат [против омикрон]“.

Дополнително, маскирањето и социјалното дистанцирање и двете се докажани стратегии за запирање на ширењето на Ковид-19, како и вакцинирањето и засилувањето.

Тие чекори се особено клучни бидејќи празничната сезона и студеното време ги зближуваат луѓето во затворени простории, каде што се јавува пренос. Според следењето на „Ковид-19“, случаите во САД се зголемени за 10 проценти во текот на изминатите две недели, со дневен просек од 87.195 нови случаи, 52.279 хоспитализации и 1.013 смртни случаи. Почнувајќи од 24 ноември, речиси 75 проценти од Американците кои ги исполнуваат условите за вакцина примиле најмалку една доза вакцина.