Можеби Вие сте одговорни кон природата и веќе се обидувате да ја намалите употребата на пластика бидејќи состојбата со пластиката е се поалармантна и секојдневно се влошува, но таа може да ја загадува планетата во наредните стотици години. Но, верувајте дека постои уште една добра причина зошто би требале да се едуцирате околу токсичноста на пластиката врз планетата.

Една нова студија открива дека пластиката ослободува многу повеќе токсични хемикалии за време на својот животен циклус отколку што се сметаше претходно, што претставува значителен ризик и за луѓето и за планетата.

Досега, само мал број од овие хемикалии се правилно проучени. Но, новиот труд објавен во списанието „Еколошка наука и технологија“ обезбедува најсеопфатна база на податоци за пластични хемикалии и нуди застрашувачки поглед на тоа колку материјалот може да биде штетен по нас.

Тим истражувачи, предводени од Стефани Хелвег, професор по дизајн на екосистем на швајцарскиот универзитет ЕТХ Цирих, идентификуваа огромни 10.500 хемикалии во пластиката што ја проучуваа. Тимот помина две и пол години проучувајќи широк спектар на пластични производи, користејќи научни, регулаторни и индустриски бази на податоци за да ги идентификува сите хемикалии содржани во нив.

Потоа тие ги споредија овие хемикалии со научни бази на податоци кои идентификуваа дали хемикалиите се опасни, бенигни или не се соодветно проучени.

Од овие хемикалии, околу една четвртина – 2.480 – биле „супстанции што ги загрижуваат“, што значи дека постојат некои докази кои сугерираат дека се штетни. Во некои случаи, се знае дека хемикалиите се токсични за водните организми, предизвикуваат рак или оштетуваат одредени органи. Во други, хемикалиите можат да се акумулираат кај луѓето и животните, предизвикувајќи проблеми како што се губење на меморијата со текот на времето.

Хелен Визингер, водечки автор на студијата и докторски студент на ЕТХ во Цирих, вели дека најмалку 1.000 хемикалии кои се идентификувани како супстанции што ги загрижуваат можат да бидат штетни дури и во мали дози. „Ако нешто е канцерогено, во научната заедница е договорено дека нема безбедно ниво на изложеност“, рече таа за „Фаст компани“. „Дури и на многу ниски нивоа, тоа може да доведе до рак, и очигледно [се влошува] со високи дози. Со ендокрини нарушувачи, малите дози можат да бидат проблематични. Проблемот со овие хемикалии е употребата на која било од нив. „
Истражувачите не можеле правилно да категоризираат дополнителни 39% – 4100 хемикалии, бидејќи нема јасни докази дали се опасни или не.

Постојат многу состојки во пластиката за кои научниците се согласуваат дека не се штетни, но оваа студија открива дека има многу хемикалии кои едноставно не биле соодветно проучени. „Нашето истражување е дизајнирано да ја охрабри научната заедница да посвети повеќе ресурси на проучување на овие хемикалии“, вели Визингер. „Досега, научниците се фокусираа на ограничен број опасни хемикалии во пластиката, но ние не знаеме многу.

Пластиката е насекаде околу нас. Повеќе од 350 милиони метрички тони се произведуваат годишно во светот, додавајќи на милијарди метрички тони што ги заглавуваат нашите депонии и океани.

Штетни хемикалии идентификувани од истражувачите се пронајдени во многу пластични предмети што ги користиме секој ден, вклучувајќи играчки, медицински помагала, маски, пакување храна и текстил.
Тие на крајот ги напаѓаат и нашите екосистеми, каде можат да им наштетат на луѓето и животните. Некои пластики завршуваат во океанот, каде што морските животни ги заменуваат со храна и на крајот стануваат дел од човечкиот синџир на храна. Хемикалии, исто така, можат да бидат ослободени во процесите на рециклирање, што значи дека тие можат да ги направат рециклираните пластики небезбедни.

Па зошто е пластиката толку запушена со хемикалии? Пластиката е ефтина материја што може да се трансформира во скоро секој материјал што можете да го замислите, од синтетички ткаенини слични на свила до цврст мебел. За да ги создадат овие различни материјали, фабриките користат адитиви за да им дадат на пластиката посакуваните својства, како што се антиоксиданси за да се спречи деградација, запарувачи на пламен и пластификатори за да се намали кршливоста. За време на производството, се користат катализатори, растворувачи и други хемикалии кои помагаат во обработка на материјалот.

Истражувачите знаеле дека некои од овие хемикалии се опасни. Студија на американската Комисија за безбедност на потрошувачки производи на фталатите (што ги прави материјалите пофлексибилни) покажа дека тие предизвикуваат астма, рак на дојка, дијабетес тип 2, нарушувања на репродуктивното здравје и многу други здравствени проблеми. Агенцијата за заштита на животната средина исто така утврди дека бромираните кои се познати како „успорувачи на пламен“ пронајдени во мебелот, домашната прашина и воздухот во затворените простории се поврзани со хормонални нарушувања и развој на деца. Но, оваа најнова студија идентификуваше други хемикалии во пластиката на кои истражувачите не обрнуваат доволно внимание.

Познато е дека пропанолот, кој најчесто се користи како растворувач во боите, предизвикува штета на репродуктивниот систем. Познато е дека бензолот, кој се користи во контролата на полимеризацијата, предизвикува чувствителност на кожата и му штети на водниот свет.

Дури и регулаторите не ги следат овие хемикалии. Целосни 53% од хемикалиите идентификувани од истражувачите како потенцијално загрижувачки не се регулирани во САД, Европската унија или Јапонија. Всушност, 901 хемикалија за која се знае дека е опасна, всушност е одобрена за употреба во контакт со храна во овие региони.

Истражувачите велат дека голем дел од проблемот е во тоа што не постои централна база на податоци што нуди информации за сите овие различни хемикалии и нивните потенцијални ризици. Навистина, истражувачите поминаа две и пол години во чешлање на 190 јавно достапни извори на податоци за да утврдат што претставува материја на загриженост. Индустријата за пластика исто така нема транспарентност во однос на хемикалиите што влегуваат во нивните производи. Во студијата, истражувачите ги повикуваат регулаторите да ги принудат производителите на пластика да ги откријат сите состојки во нивните производи.

Што треба да стори потрошувачот? Кога и да е можно, можеме да се определиме за органски материјали, но практично е невозможно целосно да се искорени пластиката од нашите животи. Современиот свет е заситен со пластика, од облоги на мебел од дрво до облека што ги исполнува плакарите до бои кои ги покриваат нашите sидови во становите. На Визингер останува подобро да ги следи и елиминира овие хемикалии.

„Главниот товар е да се замолат потрошувачите да бидат одговорни за одржување на животната средина во која живеат со избирање на правилни видови пластика“, вели Визингер. Ова е проблем со кој треба да се справат индустријата и регулаторите, а не самите потрошувачи.

Но, она што секој граѓанин може да го стори е да бара поголема транспарентност грижа од компаниите за пластика кон потрошувачите и природата.