Пекинг има голема предност во ова прашање бидејќи во текот на годините инвестираше стотици милијарди долари во Новиот пат на свилата. Во иницијативата учествуваат околу 70 земји, меѓу кои Македонија, Србија и други земји од регионот, како и некои членки на ЕУ.

Критичарите ја обвинуваат Кина за привлекување на посиромашните земји со презадолжени заеми. Во текот на летото многу се зборуваше за Црна Гора која го повика Брисел на помош бидејќи не може да ги плати ратите од кредитот за автопатот.

Сепак, Европската унија планира да им пристапи и на земјите кои веќе учествуваат во кинеската иницијатива. На сличен начин, Јапонија и САД пред неколку години понудија свои инвестициски програми.

За иницијативата треба лично да се погрижи претседателката на Комисијата Урсула фон дер Лајен. Според најавите, Европската порта треба да се заснова на демократски вредности и да биде алтернатива на кинескиот нов пат на свилата, кој започна пред осум години.

„Покажуваме дека се вртиме кон надворешниот свет, за да ги поддржиме инвестициите ширум светот“, рече Фон дер Лајен во Брисел. „Транспарентноста и примерното владеење ќе бидат важни во проектите.

Иако тоа не е експлицитно споменато во весникот, ЕУ се обидува да го потисне кинеското влијание. Во документот договорен во средата се вели дека иницијативата ќе покаже дека инвестициите во согласност со демократските принципи носат долгорочни придобивки и одржлив развој.

Запрашан дали Gateaway е насочен кон Кина, Фон дер Лајен рече: „Ова е јасна алтернатива на постоечките програми“.

Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен треба лично да се погрижи за иницијативата за глобален влез. Бидејќи, како што претходно рече Фон дер Лајен, не е идеја да се градат само патишта кои потоа водат до пристаниште под кинеска контрола, како што е примерот со пристаништето Бар во Црна Гора.

Проектот „Global Gateaway има потенцијал да ја претвори ЕУ во ефективен геополитички играч“, рече Михаел Клаус, германски амбасадор во ЕУ и поранешен амбасадор во Пекинг. „За многу партнери, понудата на еднаква соработка заснована на правила и вредности ќе биде попривлечна од кинеската иницијатива.

Европратеникот на баварската ЦСУ, Маркус Фербер, кој важи за финансиски експерт, на работите гледа поинаку. Тој вели дека ЕУ премногу регулира и поставува премногу услови за обезбедување средства. „Најголем дел од парите ќе дојдат од постоечките програми или ќе зависат од приватни фондови. Ова е далеку од епохална интервенција. Кинезите веројатно нема да се плашат од ова“.

Портата треба да биде одобрена од Европскиот совет, кој ги обединува земјите-членки и Европскиот парламент. Доколку тоа се случи, првите пари ќе бидат вложени следната година.

Европската комисија планира да заштеди околу триста милијарди евра, кои ќе бидат инвестирани во инфраструктурни проекти ширум светот во следните пет години, пред се во Африка, Азија и Латинска Америка. Така, иницијативата наречена Global Gateaway ќе има поголем обем отколку што се мислеше по првичното објавување во септември.

Проектот: Јордан мост, интернет преку Црното Море

Ќе се соберат триста милијарди евра, така што до 2027 година 135 милијарди би дошле од Европскиот фонд за одржлив развој. Идејата е да се привлече приватен капитал за заеднички проекти. Уште 150 милијарди доаѓаат од постоечките програми и инвестициски потфати на земјите-членки – односно тоа не се дополнителни пари, туку постоечки. Дополнителни 18 милијарди евра треба да дојдат од буџетот на ЕУ за развојна помош.

Како пример, Европската комисија ги наведува инвестициите во производството на водород во Африка, каде што ЕУ треба да обезбеди приватни инвестиции со 3,5 милијарди евра. За возврат, земјите кои привлекуваат инвестиции мора да гарантираат дека ќе извезуваат водород без царини и ограничувања.

Според бриселските дипломати кои работеле на документот, надежта е дека европските компании ќе земат дел од колачот во изградбата на погони или дистрибуцијата на водород.

Се брои и поставувањето подводен кабел во Црното Море кој ќе овозможи побрз интернет. Во Јордан, ЕУ треба да финансира нов мост до Западниот Брег, кој е окупиран од Израел.

Брисел планира финансиски да го поддржи извозот на европските компании кои се натпреваруваат на контролирани пазари, против државните или високо субвенционираните корпорации, како оние од Кина.

Како што е најавено, ЕУ ќе се обиде да наметне одредени стандарди преку глобален ангажман, исто како што Кина успеа да направи кога станува збор за развојот на 5G мрежата. Фокусот на иницијативата Global Gateaway ќе биде дигитализацијата, заштитата на климата и алтернативните извори на енергија.